Akıllı Dolanan Mühimmat Sistemleri

İnsansız hava araçlarının (İHA'lar) giderek daha kritik bir rol oynadığı modern savaş ortamı hızla gelişmeye devam ediyor. Bu İHA'lar arasında yer alan akıllı dolanan mühimmatlar, hedefe yönelik saldırılar için çok yönlü bir seçenek olarak popüler hale geldi.

Gelişmekte olan savunma sanayisi ile Türkiye, bu teknolojik ilerlemenin ön saflarında yer almakta ve kendi etkileyici akıllı dolanan mühimmat sistemlerini geliştirmektedir. STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş. olarak hazırladığımız bu içeriğimizde, akıllı dolanan mühimmat dünyasına bir göz atalım ve Türkiye'nin masaya neler getirdiğini keşfedelim.

Peki, akıllı dolanan mühimmat tam olarak nedir?

Akıllı Dolanan Mühimmat Nedir?

Akıllı dolanan mühimmatlar esasen patlayıcılarla donatılmış, silahlandırılmış sabit/döner kanatlı platformlardır. Amaçları bakımından geleneksel insansız hava araçlarından farklıdır: gözetleme veya keşif için kullanılanların aksine, bu mühimmatlar hedefleri bulmak, izlemek ve doğrudan saldırmak için tasarlanmıştır. İşte bazı temel özellikler:

• Otonom Hedef Edinme ve İzleme: Akıllı Dolanan Mühimmat, önceden programlanmış parametrelere dayanarak veya hatta yerleşik sensörler ve görüntü tanıma kullanarak hedefleri arayabilir ve tanımlayabilir. Daha sonra bu hedefleri angajmana kadar otonom olarak takip edebilir.
• Hassas Vuruş Yetenekleri: Akıllı Dolanan Mühimmat, lazer yönlendirme, GPS hedefleme veya diğer gelişmiş yöntemleri kullanarak nokta atışı hassasiyet sağlar ve ikincil hasarı en aza indirir.
• Operatörler için Azaltılmış Risk: Akıllı Dolanan Mühimmat’lar otonom olarak çalışarak riski en aza indirir. Bu, özellikle yüksek tehdit içeren ortamlarda önemli bir avantajdır.

Akıllı Dolanan Mühimmatların Yükselişi

Otonom olarak bir bölgeyi keşfedebilen, hedefleri belirleyebilen, takip edebilen ve ardından onları kullanıcı kontrolünde hassas bir şekilde ortadan kaldırabilen bir insansız hava aracı hayal edin. İşte akıllı dolanan mühimmatlar tam olarak bunu mümkün kılar. Akıllı dolanan mühimmatlar; yapay zeka, gelişmiş sensörler ve sofistike algoritmalarla donatıldıklarından çok daha fazla otonomi ve hassasiyetle çalışabilmektedir.

Akıllı Dolanan Mühimmat’ların avantajları yadsınamayacak kadar fazladır:

• Artırılmış Hassasiyet: Geleneksel İHA’lar ile karşılaştırıldığında, akıllı sistemler çok daha fazla hassasiyet sunarak, hedefleri noktasal olarak tahrip eder. 
• Daha Az İkincil Hasar: Hassas hedefleme yeteneği, geleneksel İHA’larla ilişkili yaygın yıkım riskini ortadan kaldırır.
• Operatörler için Azaltılmış Risk: Otonom operasyon, savaş bölgelerinde pilotların maruz kaldığı tehlikeyi ortadan kaldırır.

Türkiye'nin Akıllı Dolanan Mühimmat Sistemleri

Türkiye, her biri kendine özgü yeteneklere ve uygulamalara sahip çok sayıda etkileyici akıllı dolanan mühimmat sistemine sahiptir. STM’nin Taktik Mini İHA Sistemleri[1] arasında yer alan sistemler şunlardır:

ALPAGUT

İsmini eski Türkçe'den alan ALPAGUT, "asla yenilmeyen yiğit" anlamına gelmektedir. Gece ve gündüz harekât icra edebilen ALPAGUT, hem hareketli hem de sabit kara ve deniz hedeflerine, radar ve haberleşme sistemlerine, hafif zırhlı kara ve deniz araçlarına, komuta merkezi gibi kritik tesislere, personele ve fırsatçı hedeflere karşı etkili bir güç olduğunu kanıtlamaktadır. STM ve Roketsan Roket Sanayi ve Ticaret A.Ş. ortaklığında geliştirilen ALPAGUT’un ilk tanıtımı SAHA EXPO 2022-Savunma Havacılık ve Uzay Sanayi Fuarında gerçekleştirildi ve geliştirilme çalışmaları sürüyor.[2]

ALPAGUT, +60 kilometrelik harekât menzili, 60 dakikadan fazla havada kalma süresi ve çeşitli harp başlıkları taşıma kabiliyeti ile hem bireysel hem de sürü konseptine uygun olarak kullanılabilmektedir.[3]

Karadan Ateşleme veya Havadan Bırakma sonrasında sistem, belirli bir süre havada dolaşarak hedef tespit, takip ve değerleme faaliyetlerini gerçekleştirmektedir. Kullanıcı tarafından tanımlanan hedefler ve yerden gönderilen kullanıcı onayı ile otonom görevler sırasında ALPAGUT, belirlenen hedefe doğru dalışa geçerek hedefi imha edebilme kabiliyetine sahiptir.

Elektro-Optik/Kızılötesi (EO/IR) arayıcı başlık ile donatılan ALPAGUT, fark edilmeden hedefi tespit ve teşhis edebilmektedir. Konum karıştırıcı sistemlere karşı bile görüntü destekli seyrüsefer sensor füzyonlama ile görevine devam edebilmekte ve kendisini hedefe doğru hassas bir şekilde yönlendirmek için son derece esnek ve hassas bir güdüm-kontrol tahrik sistemi kullanmaktadır.

Bu özelliklerinin yanı sıra sistem, önceden belirlenmiş hedeflere karşı at-unut kabiliyeti ve kullanıcı kararlarına bağlı olarak uçuş sırasında görev değiştirme yeteneği ile önemli avantajlar sağlamaktadır.

ALPAGUT; insanlı ve insansız kara/hava/deniz araçlarına hızlı entegre edilebilmesiyle de öne çıkıyor. Geliştirilecek sistemin yerli SİHA sistemleri ile entegre bir şekilde çalışarak mobil hava savunma sistemleri, stratejik yer unsurları ile asimetrik hedeflere hızla angajman sağlayabilmesiyle harp ortamında önemli bir oyun değiştirici olması hedefleniyor.

ALPAGU

ALPAGU da ismini eski Türkçe'den alıyor. ALPAGU'nun anlamı ise, "düşmana tek başına saldıran yiğit, er." ALPAGU, taktik seviye keşif, gözetleme ve 10 km’ye kadar menzil içerisindeki hedeflerin hassas şekilde antipersonel harp başlığı ile imhası için özel olarak geliştirilmiş bir sistemdir.

ALPAGU, hafif ve ergonomik bir tasarıma sahiptir, bunun sebebi ise kompozit gövde yapısı ve modern aviyonik özellikleridir. STM tarafından geliştirilen görev bilgisayarı ve uçuş kontrol sistemi sayesinde, tamamen otonom bir şekilde seyrüsefer yapabilir ve hedeflerin tespiti ile imhası, operatörün tam kontrolü altında "Man-in-the-Loop" prensibi ile gerçekleşir.[4]

Geniş açılı entegre görüntüleme sistemleri sayesinde, ALPAGU, gece ve gündüz koşullarında etkili bir şekilde görev yapabilir.

Lançerden fırlatıldıktan sonra, yaklaşık 15 dakika boyunca uçuş gerçekleştiren ALPAGU, görüntü takip yazılımı vasıtasıyla hedef takibini başarıyla yapıyor. Yüksek manevra kalibiyeti ile hedef tarafından son ana kadar tespit edilemeyen ALPAGU, üzerindeki mühimmat ile hedefini noktasal hassasiyetle imha ediyor. Elektronik yaklaşma tapası, görevi terk veya kendini imha kabiliyetleri bulunan ALPAGU, görüntü işleme tabanlı atış kontrol sistemi ile hassas vuruş yeteneğine sahip.

ALPAGU, sahip olduğu üstün kabiliyetler yanında, farklı platformlara (kara-deniz-hava araçlarına) entegre olabilmesi gibi özelliklerle rakiplerinden ayrışıyor. Dört adet ALPAGU aynı anda, tek bir yer kontrol istasyonu vasıtasıyla, aynı hedefe veya farklı hedeflere eş zamanlı saldırı yapabiliyor.

Sistem; "Sabit Kanatlı Vurucu İHA Sistemi", "Fırlatıcı Lançer" ve "Yer Kontrol İstasyonu" olmak üzere üç bileşenden oluşur. Türk Silahlı Kuvvetleri ile Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri’nin Kars’ta gerçekleştirdiği Haydar Aliyev Tatbikatı-2023’te, 4 adet ALPAGU, belirlenen hedefleri tam isabetle vurarak büyük beğeni topladı.

ALPAGU, ilk ihracatını 2023 yılında gerçekleştirdi.[5]

Bu noktada, ALPAGUT ve ALPAGU’nun yanı sıra STM tarafından geliştirilen Otonom Döner Kanatlı Gözcü İHA Sistemi TOGAN, Muharebede Kanıtlanmış Döner Kanatlı Vurucu İHA Sistemi KARGU ve Havan Mühimmatı Taşıyan Döner Kanatlı İnsansız Hava Aracı BOYGA da Taktik Mini İHA sistemlerinde dikkat çeken diğer ürünler olarak ön plana çıkmaktadır.

D. Türkiye'de Akıllı Dolanan Mühimmatların Etkisi ve Geleceği

Akıllı Dolanan Mühimmat’ların geliştirilmesi Türkiye'nin savunma kabiliyetlerini önemli ölçüde artırmıştır. Bu sistemler şunları sağlamaktadır:

• Artırılmış Operasyonel Esneklik: Hassas ve uygun maliyetli vuruş seçenekleri sunarak operasyonel olanakları genişletmektedir.
• Geliştirilmiş Stratejik Caydırıcılık: Harp sahasında gelişmiş silahlara sahip olmak Türkiye'nin operasyonel caydırıcılığını güçlendirmektedir.
• İhracat Potansiyeli: Akıllı Dolanan Mühimmat’lara yönelik uluslararası talep, Türk savunma sanayii için ihracat fırsatları sunmaktadır.

Yazımızda Akıllı Dolanan Mühimmatlar ve Türkiye'nin bu alana katkıları hakkında kısa bir genel bakış sunduk. Akıllı Dolanan Mühimmatlar modern savaş sahnesinde değişen bir gücü temsil ediyor ve Türkiye bu devrimin ön saflarında yer alıyor.

Yerli olarak geliştirilen sistemler sadece savunma kabiliyetlerini güçlendirmekle kalmıyor, aynı zamanda Türkiye’yi küresel pazarda da kilit bir oyuncu olarak konumlandırıyor. Türkiye'nin bu teknolojiye olan bağlılığı, bu gelişen ortamda önemli bir güç olmaya devam edeceğini ve savaşın geleceğini şekillendirmede önemli bir rol oynayacağını göstermektedir.

Kaynakça

1. Taktik Mini İHA Sistemleri, STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş. Web Sitesi: https://www.stm.com.tr/tr/cozumlerimiz/taktik-mini-iha-sistemleri ,Erişim Tarihi:13.03.2024
2. Harp Sahasında Oyun Değiştirecek Yeni Sistem: ALPAGUT, Basın Bülten Tarihi: 26.10.2022, STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş. Web Sitesi: https://www.stm.com.tr/tr/cozumlerimiz/taktik-mini-iha-sistemleri/alpagu-2459 ,Erişim Tarihi:13.03.2024
3. ALPAGUT Akıllı Dolanan Mühimmat Sistemi, STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş. Web Sitesi: https://www.stm.com.tr/tr/cozumlerimiz/taktik-mini-iha-sistemleri/alpagut-akilli-dolanan-muhimmat-sistemi ,Erişim Tarihi:13.03.2024
4. ALPAGU Sabit Kanatlı Vurucu İHA Sistemi, STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş. Web Sitesi: https://www.stm.com.tr/tr/cozumlerimiz/taktik-mini-iha-sistemleri/alpagu-2459 ,Erişim Tarihi: 13.03.2024
5. Milli Vurucu İHA ALPAGU'dan İlk İhtacat Başarısı, Basın Bülten Tarihi: 17.11.2023, STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş. Web Sitesi: https://www.stm.com.tr/tr/medya/basin-bultenleri/milli-vurucu-iha-alpagudan-ilk-ihracat-basarisi ,Erişim Tarihi: 13.03.2024